O sztukach wszelakich - teatr studencki
teatr studencki, tworzony przez młodzież działającą w środowiskach szkół wyższych. teatr studencki, tworzony przez młodzież działającą w środowiskach szkół wyższych; w Polsce istnieje od XV w. działał w Akademii Krakowskiej, Wileńskiej, Lwowskiej jako forma edukacji i dla zarobku; ich doświadczenia organizacyjno-programowe zostały przeniesione do szkół średnich w formie >> teatru szkolnego; w XVIII w. aktywny był Teatr Szkoły Rycerskiej w Warszawie (>>Teatr Narodowy).
W czasie zaborów teatr studencki istniał jako nieformalne, okazjonalne grupy kontynuujące cele edukacji teatralną a także organizując spotkania czytając zakazaną polską literaturę także w formie >> teatru czytanego (np. filomaci i filareci); w okresie międzywojennym zaczęły powstawać w Warszawie teatry opozycyjne związane z Komunistycznym Związkiem Młodzieży (tajny Akademicki Klub Lit.-Artyst. jako AKLA i Czerwona Latarnia).
Bezpośrednio po wojnie w Polsce nie pozwolono rozwinąć się niezależnym teatrom studenckim za to tworzono zespoły okolicznościowe organizujące tzw. „akademie ku czci”. W okresie przełomu październikowego zaczęły powstawać kluby studenckie skupiające i prezentujące poglądy artystyczne i społeczno-polityczne młodej inteligencji. Wyrażało się to poprzez tworzenie grup różnych specjalności (teatry, grupy poetyckie, zespoły jazzowe, kabarety, kluby dyskusyjne) ściśle ze sobą współpracujące; powstawały zwłaszcza teatro-kabarety: Bim Bom w Gdańsku, Studencki Teatr Satyryków, Kabaret Hybrydy w Warszawie, Piwnica Pod Baranami w Krakowie. Środowiska te wyrażały niezgodę na różne odmiany socjalizmu z odrzucaniem socjalizmu włącznie; jak barometr wyprzedzały, a często modelowały eksplozje społeczne (Paździenik’56, Marzec’68, Grudzień’70, Ursus-Radom’76, Sierpień’80).
Na świecie środowiska studentów także aktywnie reagowały na niesprawiedliwość i nietolerancję: w USA – rasizm i wojna w Wietnamie (>>Living Theatre), Francji – Maj’68; a współcześnie – bronią środowisko naturalne czy organizują ruchy antyglobalistyczne. Teatry studenckie kreowały przeważnie formy kultury alternatywnej, stając się awangardą teatralną; skupiały twórców i widzów związanych z uczelniami, a także coraz szersze kręgi innych odbiorców stając się tym samym konkurencją dla teatrów zawodowych; zmieniając szyld "studencki" na teatr poszukujący, otwarty, niezależny itp. wpisały się do grona współtwórców >>Drugiej Reformy Teatru.
Po przełomie lat 1970/71 do najaktywniejszych teatrów tego okresu zaliczają się m.in.: krakowski Teatr STU, Teatr Ósmego Dnia z Poznania, Kalambur z Wrocławia, Akademia Ruchu z Warszawy, Scena Plastyczna KUL z Lublina, i Teatr Provisorium. Niektóre z nich uzyskały status teatrów zawodowych. Od lat 80. zakres działania teatru studenckiego nieco się zawęził, ale nadal działają, uczestnicząc m.in. w: Krakowskich Reminiscencjach Teatralnych, Konfrontacjach Młodego Teatru w Lublinie a także w festiwalach międzynarodowych, np. w Nancy, Edynburgu.
W czasie zaborów teatr studencki istniał jako nieformalne, okazjonalne grupy kontynuujące cele edukacji teatralną a także organizując spotkania czytając zakazaną polską literaturę także w formie >> teatru czytanego (np. filomaci i filareci); w okresie międzywojennym zaczęły powstawać w Warszawie teatry opozycyjne związane z Komunistycznym Związkiem Młodzieży (tajny Akademicki Klub Lit.-Artyst. jako AKLA i Czerwona Latarnia).
Bezpośrednio po wojnie w Polsce nie pozwolono rozwinąć się niezależnym teatrom studenckim za to tworzono zespoły okolicznościowe organizujące tzw. „akademie ku czci”. W okresie przełomu październikowego zaczęły powstawać kluby studenckie skupiające i prezentujące poglądy artystyczne i społeczno-polityczne młodej inteligencji. Wyrażało się to poprzez tworzenie grup różnych specjalności (teatry, grupy poetyckie, zespoły jazzowe, kabarety, kluby dyskusyjne) ściśle ze sobą współpracujące; powstawały zwłaszcza teatro-kabarety: Bim Bom w Gdańsku, Studencki Teatr Satyryków, Kabaret Hybrydy w Warszawie, Piwnica Pod Baranami w Krakowie. Środowiska te wyrażały niezgodę na różne odmiany socjalizmu z odrzucaniem socjalizmu włącznie; jak barometr wyprzedzały, a często modelowały eksplozje społeczne (Paździenik’56, Marzec’68, Grudzień’70, Ursus-Radom’76, Sierpień’80).
Na świecie środowiska studentów także aktywnie reagowały na niesprawiedliwość i nietolerancję: w USA – rasizm i wojna w Wietnamie (>>Living Theatre), Francji – Maj’68; a współcześnie – bronią środowisko naturalne czy organizują ruchy antyglobalistyczne. Teatry studenckie kreowały przeważnie formy kultury alternatywnej, stając się awangardą teatralną; skupiały twórców i widzów związanych z uczelniami, a także coraz szersze kręgi innych odbiorców stając się tym samym konkurencją dla teatrów zawodowych; zmieniając szyld "studencki" na teatr poszukujący, otwarty, niezależny itp. wpisały się do grona współtwórców >>Drugiej Reformy Teatru.
Po przełomie lat 1970/71 do najaktywniejszych teatrów tego okresu zaliczają się m.in.: krakowski Teatr STU, Teatr Ósmego Dnia z Poznania, Kalambur z Wrocławia, Akademia Ruchu z Warszawy, Scena Plastyczna KUL z Lublina, i Teatr Provisorium. Niektóre z nich uzyskały status teatrów zawodowych. Od lat 80. zakres działania teatru studenckiego nieco się zawęził, ale nadal działają, uczestnicząc m.in. w: Krakowskich Reminiscencjach Teatralnych, Konfrontacjach Młodego Teatru w Lublinie a także w festiwalach międzynarodowych, np. w Nancy, Edynburgu.
« powrót
